Fokken

Het houden van Walliser Schwarznasen is al erg leuk, maar ermee fokken kan nog een extra dimensie toevoegen. Een juiste ram zoeken bij je ooien en daarna maar afwachten of de lammeren die geboren gaan worden nog mooier zijn dan de ouders, is een spannende gebeurtenis. Bedenk echter dat het ook een grote verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Bereid je goed voor op de verzorging van drachtige ooien en daarna natuurlijk ook van de lammeren. In het hoofdstuk verzorging kun je daar meer over vinden. In dit gedeelte willen we aandacht besteden aan het vormen van de juiste paring.

Bij de meeste fokkers bestaat het vormen van de juiste paring uit het zoeken van de juiste ram. Een fokram drukt een grotere stempel op je koppel, simpelweg omdat hij in de meeste gevallen meer nakomelingen zal hebben dan een ooi. Daarom is het belangrijk veel aandacht te besteden aan de keuze van een nieuwe ram. 

Een aantal zaken waar je in ieder geval naar kan kijken worden hieronder genoemd:

• Kijk op het afstammelingspapier of de ram opgenomen is in het stamboek, te zien aan de opmerking JA of JA+. Als een ram nog niet gekeurd is (status X) kunnen de nakomelingen alleen in het hulpstamboek opgenomen worden (H0 of H50, naar gelang de status van de moeder. Nakomelingen van een ram die afgekeurd is (status A) worden automatisch ook afgekeurd voor het stamboek.
   
• Kijk naar je ooien wat de sterke en zwakkere punten zijn. Denk na over je fokdoel (zowel qua bouw als aftekening). Kies een ram die eigenschappen heeft die de tekortkomingen van de ooien kan compenseren. Hebben je ooien bijvoorbeeld een zwakke rug, kies dan een ram die daar juist wel goed op scoort. En zijn de aftekeningen op de knietjes wat klein, kies dan een ram met wat meer uitgesproken zwarttekening. Let wel, het is geen wetenschap maar kan wel een richting aangeven.
   
• Zorg ervoor dat je niet teveel inteelt krijgt in je koppel. Dit is te berekenen met Falcoo, het stamboekprogramma. Idealiter mag het gemiddelde inteeltpercentage van de paringen in je koppel niet boven de 2 tot 3% komen. Hanteer voor een individuele paring hooguit 6,3%. Dit lijkt vaak al een hele opgave te zijn omdat de Wallisers in ons land nauw verwant zijn aan elkaar. Een importram kan dan een oplossing zijn. Als deze importram opgenomen is in het stamboek van het land van herkomst en de (groot)ouders zijn bekend, wordt hij in Nederland ook opgenomen in het stamboek.
   
• Let op de ziektestatus van je koppel. Ben je zwoegervrij, koop of leen dan een ram van een bedrijf dat ook zwoegervrij is. Daarnaast is altijd een quarantaineperiode van 14 dagen aan te raden.
   
• Kijk op de scrapie-genotypering van de ram bekend is. In Nederland proberen we via de fokkerij meer resistentie te krijgen voor scrapie. Het allel ARR geeft de hoogste resistentie, dus een ram met ARR/ARR vererft de hoogste resistentie. Let echter wel op: dit is niet zaligmakend. Teveel aandacht hiervoor leidt tot selectie op één eigenschap terwijl er daardoor mogelijk op andere punten eerder teruguitgang geboekt wordt. Aan de andere kant: wil je schapen gaan exporteren dan zullen ze ARR/ARR moeten zijn.

De meeste fokkers zullen kiezen voor het kopen van een nieuwe ram, een leenram is echter ook een optie. Ook dan blijven bovenstaande punten gelden. Maak dan goede afspraken met de eigenaar. Let wel op dat als je een ram koopt dat je die dan het hele jaar moet huisvesten. Omdat de ooien het hele jaar bronstig kunnen worden zul je hem ook een tijdje apart moeten kunnen zetten. Een alternatief hiervoor kan ook een anti-dekschort zijn. 

Vergeet niet de dekkingen te registreren in Falcoo, dan kunnen de lammeren  ook ingevoerd worden als ze geboren zijn. En daarna is het wachten op de lammeren. In die tijd kun je je voorbereiden op de voeding van de hoogdrachtige ooien en de huisvesting en verzorging van de lammeren en hun moeder. En dan weet je ook pas of je de juiste ram hebt gekozen.....